Predikanten

Wanneer iemand zich bij u meldt omdat hij of zij misbruikt is, kan dit u in een ingewikkeld parket brengen. U wilt deze persoon helpen, maar voor veel predikanten geldt dat zij niet goed weten welke rol zij in deze situatie moeten of mogen invullen. Deze pagina probeert de meest gestelde vragen door predikanten te beantwoorden. Staat uw vraag er niet bij? Het Meldpunt Misbruik is er ook voor u. Wij denken graag met u mee. Bel daarom naar onze vertrouwenspersoon (06 81 08 01 17).

Welke rol heeft de predikant wanneer er een melding van misbruik is gedaan bij de kerkenraad?

De predikant heeft voornamelijk een pastorale en herderlijke rol. Het is aan de kerkenraad om de beslissingen te maken. Als predikant bent u er om mensen op te vangen, met hen te bidden, hen te bemoedigen, etc.

Een slachtoffer meldt zich bij mij met zijn/haar verhaal van misbruik. Wat moet ik doen?

Mensen kunnen met verschillende redenen bij de predikant aankloppen. Hieronder werken we een aantal scenario’ s uit. Omdat elke situatie uniek is, adviseren wij u om contact met ons op te nemen. Wij luisteren naar uw verhaal en denken mee in wat op dit moment het meest verstandig is. U kunt hiervoor bellen naar 06 81 08 01 17. Hieronder kunt u vinden wat vaak geldt, maar vanwege de uniciteit van elke situatie kan het zijn dat onze medewerkers toch anders adviseren.

1. Een slachtoffer meldt zich binnen een al bestaande pastorale relatie. Het kan zijn dat u een pastoraal traject voert met een gemeentelid. Tijdens zo’n traject kan een verleden van misbruik bovenkomen, of een situatie die op dit moment speelt. In dat geval is het belangrijk erkenning te geven aan het slachtoffer. Uw rol is voornamelijk pastoraal, want dat is de relatie waarin het misbruik naar boven is gekomen. Verwijs het slachtoffer naar de vertrouwenspersoon van de gemeente. Deze kan het slachtoffer helpen stappen te zetten, indien dit gewenst is.
2. Een slachtoffer meldt zich omdat hij/zij u als vertrouwenspersoon wil. Hier is het belangrijk de rol van de predikant zuiver te houden. Er is in de gemeente een vertrouwenspersoon, verwijs het slachtoffer door naar de vertrouwenspersoon.
   In sommige gevallen kunt u de vertrouwenspersoon zijn. Let dan heel goed op uw rol, een pastorale rol gaat vaak niet goed samen met de rol van vertrouwenspersoon. Als vertrouwenspersoon staat u volledig naast het slachtoffer. Dit kan in de gemeente en in de kerkenraad voor verwarring zorgen. Een predikant is het beste onpartijdig.
3. Een slachtoffer meldt zich omdat hij/zij weet dat zijn/haar verhaal bij u veilig is. Als predikant heeft u verschoningsrecht. Dit betekent dat u geen aangifte hoeft te doen wanneer u weet heeft van een misdrijf. Dit betekent ook dat u hierop mag beroepen, mocht u opgeroepen worden voor een rechtszitting. Daarnaast geldt voor u de gedragscode voor predikanten en kerkelijk werkers, waarin geheimhouding geboden is. Soms weet een slachtoffer dit en geeft dit een veilig gevoel. Luister naar het verhaal van het slachtoffer en kijk op welke manier u het slachtoffer kunt bijstaan. Let hierbij op de bovenstaande scenario’s.

Hoe zit het met geheimhouding?

Als predikant heeft u verschoningsrecht. Dit betekent dat u geen aangifte hoeft te doen wanneer u weet heeft van een misdrijf. Dit betekent ook dat u hierop mag beroepen, mocht u opgeroepen worden voor een rechtszitting. Soms weet een slachtoffer dit en geeft dit een veilig gevoel. Daarnaast geldt voor u de gedragscode voor predikanten en kerkelijk werkers, waarin geheimhouding geboden is.

Dat u verschoningsrecht en geheimhoudingsplicht hebt, wil niet zeggen dat u nooit aan de bel kunt trekken. Wanneer u zich ernstige zorgen maakt over een gemeentelid, kunt u beslissen uw geheimhouding te breken. Hiervoor moet u aan een aantal voorwaarden voldoen. Kijk hiervoor in de gedragscode voor predikanten en de kerkorde die voor u geldig is. Kijk ook eens naar de geheimhoudingsregels voor vertrouwenspersonen. Deze kunt u hier vinden.

Kan ik pastoraal betrokken zijn bij zowel dader als slachtoffer?

Nee, dat kan in geen geval. U kunt dan voor zowel dader als slachtoffer niet meer volledig betrouwbaar zijn. Daarnaast is dit voor uzelf zeer zwaar. Organiseer pastorale zorg via de kerkenraad, het pastoraal team of een naburige gemeente of emeritus predikant.

Welke rol heeft de predikant in de preventie van (seksueel) misbruik?

Hoewel het niet tot de taken van de predikant behoort om preventieve activiteiten uit te rollen, heeft de predikant wel een grote rol in de preventie van misbruik. De predikant verzorgt namelijk (meestal) het onderwijs in de gemeente en heeft daarmee een grote invloed op de manier waarop in een gemeente wordt gesproken over onrecht, misbruik, seksualiteit, et cetera. In prediking, catechese, bijbel studie en op andere plaatsen kan de predikant de toon zetten in de woordkeuze die in de gemeente gebruikt wordt om over deze onderwerpen te spreken. De predikant heeft hierin een voorlevende functie. Daarnaast kan de predikant via deze wegen bewust spreken over seksualiteit, onrecht of zelfs misbruik. Hiervoor kunt u bijvoorbeeld gebruik maken van de preekschetsen die door stichting Veilige Kerk worden aangereikt.