Veiligheid in een veranderende kerk

De rol van vertrouwenspersoon in ‘Corona tijd’

We zijn als kerken in een bijzondere situatie terecht gekomen. Door de maatregelen van het RIVM zien onze diensten en ons kerkelijk leven er heel anders uit: kleine kringen, veel digitale ontmoetingen. Het seizoen is weer begonnen, maar de kerk moet zich op sommige terreinen weer opnieuw uitvinden. Ze is in elk geval anders georganiseerd. Gelukkig staat het kerkelijk leven niet stil, dus is er voor jou ook weer werk aan de winkel.

Dat de kerk er ‘anders uitziet’ heeft mogelijk ook consequenties voor jouw rol en jouw contact met de gemeente. Steek in op wat je gemeente (en jij!)  nu nodig heeft en herzie je plannen welllicht.

We geven je in deze paper 7 tips waarmee je in ‘Corona tijd’ aan de slag kunt gaan.

• 1. Maak een risico analyse

Hoe is jouw gemeente georganiseerd in deze corona tijd? Welke activiteiten kunnen ‘gewoon’ doorgaan en welke wijzigingen hebben plaats gevonden? Komt de kerk in kleine kringen samen, anders dan normaal? Zorg dat je in overleg met de kerkenraad in beeld hebt in welke verbanden en op welke manieren het huidige gemeenteleven plaatsvindt.

•  2. Ondersteun leiders van kleine groepen

Met meer nadruk op kleinere groepen zal de pastorale verantwoordelijkheid meer gedeeld worden. Zijn deze leiders hiervoor ook toegerust wat betreft de pastorale opvang? Is daar oog voor? Spreek dit eens door met de kerkenraad of het pastorale team.

Goede begeleiding en training in het herkennen van pastorale vragen en het bewaken van grenzen en organiseren van een gezonde nabijheid en distantie zijn nodig. Organiseer bijvoorbeeld eens een (digitale) meeting met de kringleiders en bespreek dit punt. Wijs hen op de werkvorm Huiskringtool Veilige Gemeente die je vindt op de recent gelanceerde website veiligekerk.nl. Een mooie vorm om over veiligheid in de gemeente in gesprek te komen met elkaar.

• 3. Draag zorg voor een goed bekende meldprocedure.

Laat weten dat mensen ongewenst gedrag altijd kunnen melden en vermeldt duidelijk waar. Geregeld aandacht geven aan een meldprocedure levert mogelijk meldingen op die anders misschien niet zichtbaar werden; het heeft bovendien ook een sterke preventieve werking. Je kunt dat heel praktisch maken. Vraag om ruimte om tijdens de (digitale) dienst heel kort uit te mogen leggen waarvoor gemeenteleden bij jou terecht kunnen. Pak b.v. de poster mee het podium op, zodat die goed in beeld is. Je kunt ook een ppt dia van het Meldpunt presenteren die je hier downloaden. Stel je zelf voor en gebruik eventueel voorbeeldverhalen om te onderstrepen voor welke vragen mensen bij jou terecht kunnen. Vermeld daarbij ook de contactgegevens van het Meldpunt Misbruik.

• 4. Ga aan de slag met het stappenplan veilige kerk

Op onze website vind je het Stappenplan Veilige Kerk. In dit Stappenplan vind je een aantal werkvormen die prima geschikt zijn voor het werken in kleine groepen en die je met enige creativiteit ook in digitale ontmoetingen kunt gebruiken. Bezoek ook de nieuw gelanceerde website www.veiligekerk.nl. Een inspirerend platform met veel informatie en preventie materiaal dat zo gebruikt kan worden. Nodig je predikant uit eens over dit thema te preken!

• 5. Informeer waar gemeenteleden met welke vragen/situaties het beste kunnen aankloppen.

Mensen met hulpvragen zijn vaak kwetsbaar, ook in de gemeente. Doordat mensen minder bij elkaar komen, is het minder makkelijk om iemand na de dienst even aan te schieten met vragen. Mensen kunnen daardoor zomaar bij hun eigen kringleider aankloppen met problematiek die niet past bij zijn/haar kwaliteiten met het gevaar dat ze het gaan proberen op te lossen.

Ga in overleg met het pastoraal team (indien aanwezig) of met de kerkenraad. Wie pakt dit punt op? Het is belangrijk dat gemeenteleden weten waar ze hun (pastorale) hulpvragen het beste kunnen stellen en zorg voor competente mensen die ook weten door te verwijzen wanneer dat nodig is.

• 6. Voer persoonlijke gesprekken op open of openbare plekken.

Instrueer mensen met een kerkelijke functie om zoveel mogelijk in openbare plekken persoonlijke gesprekken te voeren, of stel het eigen kerkgebouw open voor één op één of kleinschalige ontmoetingen. Let er daarbij op dat er voldoende ramen (bijv. in de deur) zijn wanneer er gebruik gemaakt wordt van gesloten ruimtes. Voor veel professionals is dit al standaardpraktijk, maar het is belangrijk om deze tip  juist ook bij vrijwilligers aan te reiken.

• 7. Heb oog voor kwetsbare gezinnen

In de media lezen we regelmatig over zorgen die er zijn omtrent gezinnen, pubers, onveilige thuissituaties. Op onze webpagina ’Aandacht voor gezinnen’ hebben we een aantal items hierover geplaatst.

Wat kan het Meldpunt Misbruik  betekenen?

Neem bij een situatie van misbruik altijd contact op met het Meldpunt Misbruik. We denken in actuele situaties graag met jullie mee. Heb je behoefte aan informatie of tips voor voorlichtingsactiviteiten, laat het ons weten. Samen sterk voor een veilige kerk!

(Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Jonathan Zeijl, bestuurslid van het Evangelisch Meldpunt www.wijzijnsem.nl.)